Jakiś czas temu trafiła do mnie bardzo inteligenta, wykształcona kobieta, do tego bardzo przedsiębiorcza i przebojowa, lubiąc towarzystwo innych ludzi. W przeszłości pracowała na pozycji managerskiej. Problem, z którym przyszła to odnalezienie siebie w obecnej sytuacji. Poświęciła swoją karierę dla męża i dzieci. Dzisiaj nie radzi sobie z negatywnymi emocjami wobec dzieci. Podczas sesji otwarcie mówiła: „nigdy nie chciałam mieć dzieci, może dlatego jestem złą matką”.
Nie jest złą mamą, wręcz odwrotnie. Dba o swoje dzieci, poświęca im czas, przytula, tłumaczy, stosuje odpowiednią dietę, zawozi do najlepszej szkoły oraz prowadza na zajęcia dodatkowe. Ale czegoś brakuje…, a tym czymś jest spokój wewnętrzny, że to co robi jest dobre dla jej dzieci, ale też i dla niej. Niestety uwidacznia się to w momentach kryzysowych, kiedy emocje biorą górę. Pojawia się wtedy, krzyk, złość na dzieci, męża, ale przede wszystkim złość na siebie. Nasuwają się też pytania „co by było gdybym nie miała dzieci?”, „czy warto było się poświęcać?”, „gdzie bym dzisiaj była, gdyby nie to wszystko?”. To bardzo trudne pytania, na nie jedną sesję.
Ja chciałam mieć dzieci, a ponieważ zaszłam w ciążę w drugim roku mojego małżeństwa udało mi się uniknąć pytań i komentarzy w stylu „kiedy ciąża?”, „kiedy zostanę babcią?”, „lat ci nie ubywa”, „jeszcze chwila i będzie za późno na dziecko”. Osoby wypowiadające te zdania, może i mają dobre intencje, ale na pewno nie mają świadomości jak obciążające psychikę są takie pytania. Kobieta, która chce, a się nie udaje lub nie może zajść w ciąże wpędza się w poczucie winy. Natomiast w kobiecie, która może, ale nie chce zostać matką mogą rodzić się negatywne emocje i coraz większy opór i bunt. Tak czy inaczej, to nie pomaga! Wręcz przeciwnie.
Ciekawostka
Donald Woods Winnicott (brytyjski pediatra i psychoanalityk) wymienia listę 18 powodów, dla których matka nienawidzi dziecka, są to np. ciąża i poród zagrażają jej życiu; dziecko jest ingerencją w jej prywatne życie; rani ją przy karmieniu, nawet gryzie; „traktuje ją jak szumowinę, nieopłacaną służącą, niewolnicę.” Pomimo tego wszystkiego kobieta kocha swoje dziecko z ogromnie silną, prymitywną miłością i musi nauczyć się jak tolerować nienawiść do dziecka. Jeśli nie może nienawidzić odpowiednio, twierdzi, że kieruje uczucia nienawiści do siebie, w sposób, który jest masochistyczny i niezdrowy.
Z punktu widzenia nauki
Przekonanie, że macierzyństwo stanowi podstawową rolę społeczną i biologiczną kobiety jest przekonaniem powszechnym w różnych kręgach kulturowych. Z tego właśnie powodu większość społeczeństw oczekuje, że wszystkie kobiety, bez względu na ich własne wyobrażenia, plany i aspiracje zostaną matkami. Wiele osób nawet nie bierze pod uwagę możliwości, że kobieta może nie chcieć zostać matką.
Kiedy człowiek wchodzi w okres wczesnej dorosłości, czyli pomiędzy 18-20 a 30-35 rokiem życia, podejmowane w tym okresie decyzje i zobowiązania dotyczą dwóch podstawowych sfer: rodzinnej i zawodowej. Mogą one być podstawowym źródłem satysfakcji z życia, ale jeśli mogą, to znaczy, że nie muszą. Ponieważ obie sfery bardzo się ze sobą przeplatają, to jak łatwo się domyśleć wpływ jednej ma wpływ na drugą i odwrotnie.
Psychologia rozwojowa dla każdego okresu życia człowieka określa zadania rozwojowe. Dla okresu wczesnej dorosłości są to wybór partnera życiowego, założenie rodziny, życie w małżeństwie, wychowanie dzieci, praca zawodowa, podejmowanie społecznej odpowiedzialności, poszukiwanie podobnych grup społecznych. Dla większości kobiet rola matki jest najważniejszą rolą życiową. Od zarania dziejów, społeczeństwa narzucały kobietom normy, w tym normy związane z macierzyństwem. Dla wielu kobiet bycie mamą jest źródłem radości i spełnienia. Jednak nie należy zapominać o tych, dla których macierzyństwo to źródło stresu i frustracji.
Istnieje wiele powodów, dla których kobieta może nie chcieć mieć dziecka. Traumatyczne przeżycia z dzieciństwa, brak odpowiednich wzorców rodzicielskich, rozpad małżeństwa rodziców, inwalidztwo, choroby rodziców, nadopiekuńczość rodziców, poświęcenie dla kariery zawodowej, altruistyczne podejście do świata lub pesymistyczne podejście do świata, strach przed psychofizycznymi trudnościami związanymi z ciążą i porodem, nie lubienie dzieci to tylko niektóre z nich.
Badanie
Ciekawe badanie przeprowadziła Dorota Alina Ruszkiewicz. Wykazała, że dla kobiet bezdzietnych nie z własnego wyboru, macierzyństwo jest spełnieniem i kapitałem na przyszłość. Ich opinie na temat macierzyństwa pokrywają się z pozytywnymi opiniami kobiet, które pełnią rolę matki. Odmienne zdanie na temat życia „wolnego od dziecka” mają kobiety, które nie chcą mieć dzieci. Nie zgadzają się one z tezą o tym, że rola matki jest jednym z elementów konstytuujących rodzinę. Uważają one, że nie każdy człowiek ma zakodowane rodzicielstwo. Współczesne kobiety coraz silniej eksperymentują ze swoją tożsamością. hcą poznawać nowe smaki życia, sprawdzać się w różnych rolach, w tym w roli kobiety nie-matki.
Kobiety, które nie zdecydowały się na wejście w rolę matki często nie wykluczają, że w jakimś okresie ich życia, pojawi się refleksja, czy oby nie przegapiły czegoś bardzo cennego. Nie zmienia to faktu, że w trakcie badań zaprezentowały siebie jako kobiety spełnione w swym „nie macierzyństwie”, którym obce jest poczucie „nie stuprocentowości” z racji, iż nie są matkami.
Dzisiaj kobieta, na całe szczęście, co raz częściej może wybrać czego chce dla siebie. Co raz ważniejsze stają się wykształcenie i kariera, które dają poczucie bezpieczeństwa i korzyści ekonomiczne. Czas kiedy kobieta musiała wyjść za mąż i urodzić syna jest już przeszłością.
Wnioski
Niezależnie od tego, czy chcesz mieć dzieci w przyszłości czy też nie, czy chcesz mieć jedno dziecko, a może dwoje, troje czy drużynę piłkarską, czy chcesz je wychować z partnerem lub samotnie, pamiętaj, że to powinien być Twój wybór, a nie wybór otoczenia. To Ty będziesz się mierzyła z ciążą, porodem i wychowaniem dziecka, jeśli się na nie zdecydujesz. Nie ma nic złego w tym, że wybierasz dla siebie to co najlepsze. Jeśli Ty będziesz szczęśliwa, to będziesz w stanie to szczęście przekazać dalej. Nie da się dzielić szczęściem, którego nie ma.
Być może zdecydowałaś się na dziecko pod wpływem presji. Może potrzebujesz poukładać sobie wszystko w głowie, przepracować swoje emocje lub wzmocnić się psychicznie. Pamiętaj, że są na to sposoby oraz skuteczne metody.
Potrzebujesz konsultacji? Napisz do nas.
Bibliografia
- Brzezińska, A.I., Ziółkowska, B., Appelt, K. (2019). Psychologia rozwoju człowieka. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
- Collin, C., Grand, V., Nigel B. (2012). The psychology book, Londyn: DK.
- Maciarz, A. (2004). Macierzyństwo w kontekście zmian społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
- Ruszkiewicz, D.A., (2020). Kobieta-matka vs. kobieta nie-matka. Family Forum. DOI: 10.25167/FF/1940